വായനശാല
പരമ്പരാഗതമായി വായനശാല അല്ലെങ്കിൽ ഗ്രന്ഥശാല എന്നീ പദങ്ങൾ പുസ്തകങ്ങളുടെ ശേഖരത്തെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. ഇന്ന് വായനശാല എന്നത് ഒരു സ്ഥാപനമോ സ്വകാര്യ വ്യക്തിയോ പൊതുസംവിധാനമോ ഉപയോഗത്തിനായി വിവരങ്ങളെയും വിവരസ്രോതസ്സുകളെയും വിഭവങ്ങളെയും സേവനങ്ങളെയും ക്രമപ്പെടുത്തി വെച്ചിരിക്കുന്നതിനെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു.
വിവരങ്ങൾ താളിയോല, പുസ്തകം മുതലായ രൂപങ്ങളിലോ, സി. ഡി. പോലുള്ള ഡിജിറ്റൽ മാധ്യമങ്ങളിലോ ഇവിടെ ശേഖരിച്ചിരിക്കുന്നു. വായനശാല, ഒരു പൊതുസ്ഥാപനം നടത്തുന്നതോ, വ്യക്തിയോ, സ്ഥാപനമോ നടത്തുന്ന സ്വകര്യവായനശാലയൊ ആകാം. സാധാരണയായി, പൊതു വായനശാലയിൽ നിന്നു പൊതുജനത്തിന് സൗജന്യമായി പുസ്തകങ്ങൾ വായിക്കാവുന്നതാണ്. വായനശാലകൾ ഗ്രന്ഥശാലകൾ എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു.
ചരിത്രം
പ്രാചീന ഗ്രീസിലാണ് ആദ്യമായി വായനശാലകൾ നിലവിൽ വന്നതെന്നു കരുതപ്പെടുന്നു.
ഇന്ത്യയിൽ
ദീർഘകാലം നിലനിൽക്കുന്നതും പെട്ടെന്ന് നശിയ്ക്കുന്നതും എന്നിങ്ങനെ രണ്ട് തരത്തിൽ പെട്ട എഴുത്തുസമ്പ്രദായങ്ങളായിരുന്നു ഭാരതത്തിൽ നിലനിന്നിരുന്നത്.രാജശാസനങ്ങളാണ് ആദ്യവിഭാഗത്തിൽ പ്രധാനമായും ഉണ്ടായിരുന്നത്.ഇത് ശിലകള്‍,ലോഹങ്ങൾ എന്നിവകളിലായിരുന്നു ആലേഖനം ചെയ്തിരുന്നത്.താലപത്രമെന്ന പേരിൽ ഭാരതത്തിലുടനീളം പ്രചാരത്തിലുണ്ടയിരുന്നവയായിരുന്നു എഴുത്തോലകൾ. ആലാപനപ്രധാനങ്ങളായ അദ്ധ്യയനരീതി അവലം‌ബമായിരുന്നതിനാൽ പ്രാചീനഭാരതത്തിൽ അതായത് എ.ഡി 400നു മുൻപ് ഗ്രന്ഥശാലകളൊന്നും ഉണ്ടായിരുന്നതായി തെളിവുകൾ ഇല്ല. ബുദ്ധകാലഘട്ടത്തിലെ നളന്ദ സർവകലാശാലയിലെ ഗ്രന്ഥാലയമാണ് ഏറ്റവും പുരാതനമായി കരുതുന്നത്.ബുദ്ധകൃതികള്‍,വേദങ്ങൾ,സാംഖ്യതത്വശാസ്ത്രം,ഭാഷാശാസ്ത്രം,കൃഷി,വൈദ്യം ഈ വിഷയങ്ങളുടെ വിവരങ്ങൾ താളിയോലകളിലായി ഇവിടെ സൂക്ഷിയ്ക്കപ്പെട്ടിരുന്നു. ഇവിടെ കല്ല്,കുമ്മായം എന്നിവ കൊണ്ട് നിർമ്മിച്ച പുസ്തകത്തട്ടുകളിലായിരുന്നു ഗ്രന്ഥങ്ങൾ സൂക്ഷിച്ചിരുന്നത്.
സൗരാഷ്ട്രയിലെ വലഭി,വിക്രമശില,തക്ഷശില,നാഗാർജുന, എന്നീ പഠനസ്ഥാപനങ്ങളിലും ബനാറസ്,മിഥില,നാദിയ എന്നീ സാംസ്കാരികകേന്ദ്രങ്ങളിലും ഗ്രന്ഥശാലകൾ സ്ഥാപിച്ചിരുന്നു. തഞ്ചാവൂരിലെ സരസ്വതി മഹാൾ ലൈബ്രറി പതിനെട്ടാം നൂറ്റാണ്ടിൽ സ്ഥാപിച്ചതാണ്.പത്തൊൻപതാം നൂറ്റാണ്ടോടുകൂടി വ്യാപകമായി വായനശാലകൾ പ്രവർത്തിച്ചുതുടങ്ങി.
തിരുവനന്തപുരം പൊതുവായനശാലയാണ് കേരളത്തിലെ ആദ്യത്തെ പൊതുവായനശാല. ഇന്ത്യയിലെ തന്നെ ആദ്യത്തെ പൊതുവായനശാല ഇതാണ് എന്നു കരുതപ്പെടുന്നു[അവലംബം ആവശ്യമാണ്]
. 1829-ന്‌ സ്വാതിതിരുന്നാൾ മഹാരാജാവാണ് ഇതു സ്ഥാപിച്ചത്.1945ൽ പി.എൻ പണിക്കർ സെക്രട്ടറിയായി തിരുവിതാം‌കൂർ ഗ്രന്ഥശാലാസംഘം രൂപവത്കരിച്ചു.കേരളാസംസ്ഥാന രൂപവത്കരണത്തോടെ കേരള ഗ്രന്ഥശാലാസംഘം രൂപവത്കൃതമായി.1977ൽ സംഘത്തെ സർക്കാർ ഏറ്റെടുത്തു.സാക്ഷരതാപ്രവർത്തനങ്ങളുൾപ്പെടെ നിരവധി പ്രവർത്തനങ്ങൾക്ക് നേതൃത്വം നൽകി.1975ൽ യുനെസ്കോയുടെ ക്രൂപ്‌സ്‌കായ പുരസ്കാരം ലഭിച്ചു.
ഭാരതീയഗ്രന്ഥശാലാപ്രസ്ഥാനം
ഔദ്യോജികമോ അനൗദ്യോഗികമോ ആയ പ്രവർത്തനങ്ങളിലൂടെ നിലവിൽ വരുന്ന ഗ്രന്ഥശാലാസം‌വിധാനമാണ് ഗ്രന്ഥശാലാപ്രസ്ഥാനം.ബറോഡയിലാണ് ഇതിന്റെ തുടക്കം.
നാൾവഴി
- 1867ൽ പ്രസ് ആന്റ് രജിസ്ട്രേഷൻ ഓഫ് ബുക് ആക്റ്റ്നിലവിൽ വന്നു
- 1954ൽ ഡെലിവറി ഓഫ് ബുക്സ് ലൈബ്രറി ആക്റ്റ് പാസ്സാക്കി.
- 1957ൽ പ്രസ്ഥാനത്തിന്റെ നടത്തിപ്പിനാവശ്യമായ നിർദ്ദേശരൂപവത്കരണത്തിനാവശ്യമായി കമ്മിറ്റി രൂപവത്കരിച്ചു
- 1972ൽ രാജാ റാംമോഹൻറോയ് ലൈബ്രറി ഫൗണ്ടേഷൻ കൊൽക്കത്തയിൽ സ്ഥാപിതമായി.ഗ്രന്ഥശാലാപ്രസ്ഥാനത്തിന്റെ നവീകരണമായിരുന്നു ഇതിന്റെ ലക്ഷ്യം.
- 1986ൽ ദേശീയഗ്രന്ഥശാലാ നയം രൂപവത്കരിച്ചു.
ഭാരതീയ ദേശീയ ഗ്രന്ഥശാല
കൊൽക്കത്തയിൽ ആണ് ഇത് സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്.1835ൽ കൊൽക്കട്ട പബ്ലിക് ലൈബ്രറിയായിട്ടാണ് പ്രവർത്തനമാരംഭിച്ചത്.1948ൽ ദേശീയഗ്രന്ഥശാലയായി. പുസ്തകങ്ങള്‍, ഭൂപടങ്ങള്‍, കൈയെഴുത്തുപ്രതികൾ എന്നിവയെല്ലാം ഇവിടെ സംഭരിയ്ക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്.550ഓളം വായനാമുറികളും ഇവിടെ ഉണ്ട്.1954ൽ കോപിറൈറ്റ് ആക്റ്റ് പ്രകാരമുള്ള ഡെപോസിറ്ററി ലൈബ്രറിയായി.യു.എൻ പ്രസിദ്ധീകരണങ്ങളുടെ ഡെപോസിറ്ററി ലൈബ്രറി കൂടിയാണിത്.
വായനശാലകളെക്കുറിച്ചും അവയുടെ നടത്തിപ്പിനെക്കുറിച്ചുമുള്ള പഠനത്തിന് ലൈബ്രറി മാനേജ്മെന്റ്റ് പഠനം എന്നു അറിയപ്പെടുന്നു.