സുൽത്താൻ ബത്തേരി
വയനാട് ജില്ലയിലെ പ്രധാനപ്പെട്ട ഒരു പട്ടണമാണ് ബത്തേരി. അതിപ്രാചീനമായ ഒരു സ്ഥലനാമംകൂടിയാണ് ബത്തേരി എന്നത്. ജൈനസംസ്കാരവുമായാണ് ബത്തേരിക്കു ബന്ധം. ബത്തേരിയുടെ നാമോല്‍പ്പത്തിയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ചില ആശയങ്ങളാണ് ഇവിടെ കുറിക്കുന്നത്. ഗണപതിവട്ടം എന്ന സ്ഥലനാമം പില്‍ക്കാലത്ത് ബത്തേരിയായി മാറിയെന്നാണ് പലരും പറയാറുള്ളത്. എന്നാല്‍ ഗണപതിവട്ടവും, ബത്തേരിയും രണ്ട്സ്ഥലങ്ങളാണ്. ഗണപതി അമ്പലം (ഇന്നത്തെ ട്രാഫിക് ജംഗ്ഷന്‍) ഉള്ള സ്ഥലമാണ് ഗണപതിവട്ടം. ജൈനക്ഷേത്രം സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന ഇടമാണ് ബത്തരി. വില്യം ലോഗന്റെ മലബാര്‍ മാന്വലില്‍ ഇങ്ങനെ കാണുന്നു. " ഗണപതിവട്ടം, സുല് ത്താന്‍ ബത്തരി എന്ന സ്ഥലങ്ങളില്‍ ചെറിയ അങ്ങാടികളും ബംഗളാവും പൊളിഞ്ഞ കോട്ടയുമുണ്ടു." ഈ വിവരണത്തില്‍ നിന്ന് ബത്തേരിയും ഗണപതിവട്ടവും രണ്ട് സ്ഥലങ്ങളാണ്ന്ന് മനസ്സിലാക്കാം. വയനാട്ടിലെ പ്രധാനപ്പെട്ട ആദിവാസി വിഭാഗമായ മുള്ളക്കുറുമരുടെ പാട്ടുകളിലൊന്നില്‍ "വയനാടന്‍ ബത്തിരി "എന്ന പ്രയോഗം കാണുന്നുണ്ട്. മലബാര്‍ മാന്വലില്‍ ബത്തരി എന്നാണ് ലോഗന്‍ ഉപയോഗിച്ചിട്ടുള്ളത്. ഇവയുടെ പൂര്‍വ്വരൂപം ബര്‍ത്തിരി എന്നാണ്. ഇത് കന്നട വാക്കാണ്. ഇതിനര്‍ത്ഥം വരിക, കടന്നുവരിക എന്നൊക്കെയാണ്. "ബര്‍ത്തിരി,- ബത്തിരി ബത്തരി- ബത്തേരി." ഇങ്ങനെ കാലക്രമത്തില്‍ പരിണമിച്ചാണ് ബത്തേരി എന്ന വാക്ക് രൂപപ്പെട്ടത്. ജൈനസംസ്കാരവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് വയനാടിനുള്ള ചരിത്രപരമായ പ്രാധാന്യം തെളിയിക്കപ്പെട്ടിട്ടുള്ളതാണ്. അതുകൊണ്ടുതന്നെ ജൈനസംസ്കാരവുമായി ബന്ധപ്പെട്ടുരൂപം കൊണ്ട സ്ഥലനാമമാണ് ബത്തേരി എന്നത്. കാടുകഴിഞ്ഞ് എത്തുന്ന ആദ്യത്തെ ജൈനകേന്ദ്രം ആയിരിക്കണം ബത്തേരിയില്‍ ഉണ്ടായിരുന്നത്. അതുകൊണ്ട് പൂര്‍വ്വകാലത്ത് ബര്‍ത്തിരി എന്ന് വിളിക്കപ്പെട്ടു. പിന്നീട് ഭാഷാപരമായ മാറ്റങ്ങള്‍ക്കു വിധേയമായി ബര്‍ത്തിരി- പതിനേഴാം നൂറ്റാണ്ടോടുകൂടി ബത്തിരി ആവുകയും ക്രമേണ ബത്തരി എന്നു വിളിക്കപ്പെടുകയും ഇരുപതാംനൂറ്റാണ്ടില്‍ ബത്തേരി എന്നാവുകയും ചെയ്തിരിക്കുന്നു. കച്ചവടത്തിനും മറ്റുമായി എത്തിച്ചേര്‍ന്ന മസ്ലിം ജന്‍മികള്‍ക്ക് ബത്തേരിയില്‍ മേധാവി്തതം ഉണ്ടായപ്പോഴാകണം സുല്‍ത്താന്‍ എന്ന പേര്കൂടി കൂട്ടിച്ചേര്‍ത്ത് സുല്‍ത്താന്‍ ബത്തേരി എന്നു വ്യവഹരിക്കാന്‍ തുടങ്ങിയത്. ബത്തരിയിലെ ജൈനക്ഷേത്രത്തില്‍ ടിപ്പുസുല്‍ത്താന്‍ ആയുധങ്ങള്‍ സൂക്ഷിച്ചുവെന്നും ടിപ്പുവിന്റെ ആയുധപ്പുര എന്ന അര്‍ത്ഥത്തില്‍ സുല്‍ത്താന്‍സ് ബാറ്ററി എന്ന് വിളിക്കപ്പെട്ടുവെന്നും പിന്നീട് മലയാളീകരിച്ച് സുല്‍ത്താന്‍ ബത്തേരി എന്നുമായെന്നാണ് പൊതുവെ പറയപ്പെടുന്നത് . ഇതി ശരിയല്ല കാരണം വെള്ളക്കാരുടെ തെക്കേ ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും വലിയ ശത്രു ടിപ്പു ആയിരുന്നു. അവര്‍ ഒരിക്കലും ശത്രുവിന്റെ പര്‍ സ്ഥലനാമമായി നല്‍കില്ല. കാരണം അത് ഒരാളെ ബഹുമാനിക്കുന്നതിന് തുല്യമാണ്. ശതിരുനിനെ ഇകഴ്ത്താനെ ശ്രമിക്കൂ. വയനാട്ടിലെ സ്ഥലനാമ ചരിത്രത്തിന് അന്വേഷിക്കേണ്ടത് ആദിവാസി ചരിത്രവും ജൈനചരിത്രവുമാണ്.
""""""